نمایشگاه آثار فرناز نیکوخواه با عنوان «مرقعات» در گالری ویستا برگزار شد. نیکوخواه در گفتوگو با هنرآنلاین درباره شکلگیری این مجموعه گفت: مرقع به معنی مجموعهای از آثار هنری است که در کنار هم قرار میگیرند و من نیز به همین دلیل نام این نمایشگاه را مرقعات گذاشتم. در این مجموعه به موضوع زنان پرداختم اما نمیخواستم به شکل کلیشهای این کار را انجام دهم، بلکه تاکیدم بیشتر بر درونیترین احساسات زنان، لطافت، شاعرانگی و حضور آنها در دنیای مردانه و تلطیف این فضا بود. زیرا زنان معمولاً در چارچوبی قرار میگیرند که به آن جنبه شاعرانگی و احساسات لطیف آنها کمتر توجه میشود.
نیکوخواه ادامه داد: یکی از خصوصیات نقاشی ایرانی جنبه روایتگری است و من هم از این خصیصه استفاده کردم و سعی کردم روایت این زنان را با استفاده از المانهای نقاشی ایرانی انجام دهم. با توجه به اینکه در رشته پژوهش هنر تحصیل کردهام سالها درباره نقاشی ایرانی و هرکدام از المانهای آن تحقیق کردم. شاید آنچه در کارهایم دیده میشود شباهت کاملی با نقاشی ایرانی نداشته باشد زیرا من از خصلتها و ویژگیهای آن المانها استفاده کرده برداشتی که از آنها داشتم را به تصویر کشیدم.
این هنرمند افزود: نمیخواستم المانهای نقاشی ایرانی را تکرار کنم، بلکه دغدغه من این بود که این گنجینه در هنر امروز چندان مورد استفاده قرار نمیگیرد و برداشتهایی که از آن میشود صرفاً جنبه فرمالیستی دارد. ولی من میخواستم به این المانها از جنبه محتوایی توجه کنم. ساختار نقاشی ایرانی که از ترکیب معماری، فیگور و ادبیات در آن استفاده شده است آدم را به سمت بیانگری سوق میدهد. در نقاشی ایرانی هر خط یا رنگ میتواند بیانگر باشد و من هم از خصوصیات بیان گرانه آنها استفاده کردم.
نیکوخواه افزود: نوشتهها و خطوطی که در این آثار وجود دارد خوانا نیستند زیرا آنها روایتهایی از زنان هستند که شاید نمیخواهند خوانده شود. با این حال از نظر فرمی به آن احساسات و نامههایی که توسط زنان در دورههای گذشته نوشته میشد شباهت دارند. قصد نداشتم خوشنویسی کنم اما برای نوشتن این خطوط از سبک سلجوقی الهام گرفتم. خط در هر دوره ویژگیهای خاصی از نظر بصری داشته است و در دوره سلجوقی کلمهها متصل به هم و اغلب بدون نقطه هستند. احساس کردم از منظر فرمی این خط شباهت زیادی به آنچه میخواهم بیان کنم دارد.
او درباره متریالی که در آثارش استفاده کرده است گفت: من مواد را بنا به موضوع کارم انتخاب کردم زیرا هر مدیایی که استفاده میکنید بیانگر است و به بیان گری هنرمند کمک میکند. کارهای من طراحیهایی هستند که با مواد دیگر ترکیب شدهاند. از کاغذ یا مقواهای خیلی نازک استفاده کردم تا احساس زنانگی را نشان دهم و چاپ، راپید، رنگهای آبرنگی و... هرکدام بنا بر موضوع به کار رفتهاند.
نیکوخواه درباره محدودیت استفاده از رنگ در این آثار گفت: این کارها را بیشتر طراحی میدانم. میخواستم به اهمیت طراحی اشاره کنم و اینکه شاید با خطوط به تنهایی بتوان بیانگری داشت. این خصلت را از نقاشیهای مکتب اصفهان گرفتم که خطوط بسیار بیانگر هستند و با ضخامت و نازکی یا کمرنگ و پررنگ شدن با مخاطب حرف میزنند. بنابراین از حداقل رنگ استفاده کردم و رنگها نیز بر اساس جنبههای روانشناسانه استفاده شده است.
نیکوخواه افزود: در این آثار عناصر فرمی از دورههای کهن تا دوران معاصر وجود دارد و به عنوان مثال زن امروزی در کنار زنان قاجاری و تیموری دیده میشود. زیرا داستان این زنان در طول تاریخ یکی بوده و همیشه تکرار شده است، بنابراین کارها در بی زمانی و بی مکانی داستان آنها را روایت میکند. این زنان صورت ندارند تا هویت مشخصی نداشته باشند اما تنها زنی که نگاه میکند و متعلق به امروز است تصویر خود من است.